دانشگاه فرهنگیان
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی
2783-2279
2717-2651
3
1
2021
05
22
سخن رئیس همایش
1
2
FA
منصور
دهقان منشادی
رئیس همایش آموزش مطالعات اجتماعی
نظام آموزشوپرورش بهعنوان یک نظام گسترده و وسیع اجتماعی از ابزارها و نهادهای گوناگونی برای تربیت اجتماعی نسل جدید بهره میگیرد که مدرسه، آموزش و برنامه درسی از مهمترین آنها است. به همین دلیل توجه به جایگاه نهاد آموزشوپرورش و بهویژه توجه به کیفیت آموزش درس مطالعات اجتماعی میتواند زمینه ایجاد جامعهای توسعهیافته و متعادل، با شهروندانی مطلوب و مسئولیتپذیر را فراهم سازد و در صورت غفلت در توجه به این حوزه مهم، تعلیم و تربیت کشور بخش عمدهای از توان خود را در پرورش شهروندانی توسعهگرا، مشارکتجو، مسئولیتپذیر و منطقی که لازمه زیستن در جهان پرآشوب جدید است، را از دست خواهد داد. چنانچه آموزش درس مطالعات اجتماعی با روشهای مؤثر، جذاب و متناسب با ظرفیتهای دانشآموزان ارائه شود، نه تنها میتواند به مؤثرترین حوزههای یادگیری و درس مورد علاقه دانشآموزان تبدیل شود، بلکه اثری ماندگار در روش و مَنش آنها در زندگی فردی و اجتماعی دوران بزرگسالی خواهد داشت.
آموزش مطالعات اجتماعی
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1688.html
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1688_a40b1222bdca6f0b0e3605dde4534d8f.pdf
دانشگاه فرهنگیان
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی
2783-2279
2717-2651
3
1
2021
06
20
اثربخشی آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی بر پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی دانش آموزان
9
30
FA
زهره
مصباح فر
دانشجوی کارشناسی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، پردیس فاطمه الزهرا، یزد
محمدشهاب
محمدآخوندی
کارشناس ارشد مشاوره، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران
علیرضا
مصباح فر
کارشناس ارشد سنجش و اندازهگیری، اداره کل آموزش و پرورش، یزد
هدف پژوهش حاضر، اثربخشی آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی بر پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی دانشآموزان بود. پژوهش حاضر، از نوع نیمه آزمایشی و جامعه آماری آن شامل ﮐﻠﯿﻪ دانشآموزان پسر پایه هشتم مدارس شهر یزد در ﺳـﺎل ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ 99-98 بود که درمجموع تعداد 50 دانشآموز با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای بهعنوان نمونه انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه 25 نفری جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت 10 جلسه آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی قرار گرفت؛ درحالیکه گروه کنترل هیچ مداخلهای دریافت نکرد. تأثیر این روش مطالعه بر پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی از طریق آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته با شاخصهای مقبول روایی و پایایی اندازهگیری شد. دادههای بهدستآمده از اجرای پیشآزمون و پسآزمون با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی باعث افزایش پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی دانشآموزان در مقایسه با گروه کنترل در پسآزمون شده است؛ بنابراین آموزش روش مطالعه مبتنی بر نقشه ذهنی میتواند برای پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی دانشآموزان در مراکز آموزشی مورداستفاده قرار گیرد.
دانش آموزان,پیشرفت تحصیلی, روش مطالعه,مطالعات اجتماعی,نقشه ذهنی
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1689.html
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1689_569f37d81eef76a2280eaadb20a843a4.pdf
دانشگاه فرهنگیان
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی
2783-2279
2717-2651
3
1
2021
05
22
تحلیل محتوای کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس توجه به مؤلفههای محیطزیست
31
46
FA
کتایون
حمیدی زاده
0000000287591418
استادیار دانشگاه فرهنگیان اراک
k_hamidizadeh@sbu.ac.ir
عارفه
فرخی
دانشجوی کارشناسی دانشگاه فرهنگیان اراک
arefefarokhyy@gmail.com
هدف پژوهش حاضر، بررسی تحلیل محتوای کتابهای درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر توجه به مؤلفههای محیطزیست است. به همین منظور از روش تحلیل محتوای توصیفی- کیفی استفادهشده است و سه کتاب مطالعات اجتماعی پایههای چهارم، پنجم و ششم ابتدایی سال تحصیلی 400-99 موردبررسی قرارگرفته است. در این پژوهش از نمونهگیری صرفنظر شده و تمامی جملات، تصاویر و فعالیتها و پرسشهای کتاب بررسیشده است. ابزار مورداستفاده در این پژوهش شامل چکلیست محقق ساخته برای تحلیل محتوا بر اساس مؤلفههای انتخابی است. این بررسی شامل 6 مؤلفهی اصلی؛ آب، خاک، هوا، جنگل، صوت و زباله و 15 مؤلفهی فرعی است. نتایج بررسی نشان میدهد که از میان 6 مؤلفهی موردبررسی، مؤلفه جنگل و آب بیشترین میزان توجه را شامل شدهاند و کمترین میزان توجه در میان مؤلفهها مربوط میشود به مؤلفههای صوت و زباله. در سه بخش موردبررسی نیز بیشترین فراوانیها مربوط به بخش متن و کمترین فراوانیها مربوط به بخش تصاویر است. سهپایهی تحصیلی مطالعه شده در پرداختن به مؤلفههای زیستمحیطی تفاوتی با یکدیگر نداشتند و مؤلفههای زیستمحیطی را آنگونه که میبایست موردتوجه قرار ندادهاند. از مهمترین مؤلفههای مغفول در کتابهای مطالعات اجتماعی، مؤلفهی صوت است که در تمامی پایهها اصلاً به آن پرداخته نشده است.
آموزش محیطزیست,مطالعات اجتماعی,دوره ابتدایی
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1690.html
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1690_24a86be4b5a54624d283f37b96ab8cd3.pdf
دانشگاه فرهنگیان
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی
2783-2279
2717-2651
3
1
2021
06
20
تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایۀ سوم ابتدایی بر اساس توجه به مهارت هوش هیجانی
47
62
FA
منصور
دهقان منشادی
استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان
مریم
شاهرخی نیا
کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور مرکز تفت
هوش هیجانی به دلیل کاربرد فراوان آن بهویژه در کودکان از جایگاه ویژهای برخوردار است. هدف از این پژوهش، بررسی تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایۀ سوم ابتدایی بر اساس توجه به مهارت هوش هیجانی طبق الگوی ویلیام رومی بود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و ازنظر هدف کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایۀ سوم ابتدایی بود که با توجه به ماهیت موضوع و محدود بودن جامعۀ آماری، از نمونهگیری صرفنظر و کل جامعۀ آماری بهعنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری دادهها تکنیک تحلیل محتوای ویلیام رومی بود که روایی محتوایی آن مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از روش باز آزمایی 87/0 به دست آمد. دادههای پژوهش با استفاده از فرمولهای شاخص درگیری ویلیام رومی مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد طبق الگوی ویلیام رومی، محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی شامل مؤلفههای هوش هیجانی بوده و سبب تقویت این مهارت در دانشآموزان میشود، چراکه بر اساس محاسبۀ ضریب درگیری یادگیرنده، متن، تصاویر و فعالیتهای این کتاب توانسته فرد را درگیر یادگیری و مباحث را به شیوۀ فعال ارائه کند.
تحلیل محتوا,مطالعات اجتماعی,سوم ابتدایی,هوش هیجانی
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1691.html
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1691_381ff6f291a283c49b4495fe79351cfa.pdf
دانشگاه فرهنگیان
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی
2783-2279
2717-2651
3
1
2021
06
20
تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه هفتم متوسطه بر اساس مفهوم دموکراسی
63
84
FA
فائزه
بابائی زاده اشکذری
دانشجوی کارشناسی پیوسته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان یزد، پردیس فاطمه الزهرا
فاطمه
جعفری
دانشجوی کارشناسی پیوسته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان یزد، پردیس فاطمه الزهرا
فاطمه
داریوش
دانشجوی کارشناسی پیوسته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان یزد، پردیس فاطمه الزهرا
حمیده
همتی
مدرس دانشگاه فرهنگیان یزد، دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز
دموکراسی موضوع بحث بسیاری از جوامع امروزی است اما در تعاریف موجود از آن اختلافنظرهایی وجود دارد. هر جامعهی دموکرات برای بقای خود، اصول و مبانی دموکراسی را از طریق سیستم آموزشوپرورش به نسلهای بعد انتقال میدهد. از طرفی مطالعات اجتماعی یک حوزه مهم یادگیری محسوب میشود چراکه دربردارنده طیف وسیعی از تعاملات انسانی در طول تاریخ و از جنبههای گوناگون میباشد. در پژوهش حاضر محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه هفتم متوسطه ازلحاظ میزان در برداشتن مؤلفههای دموکراسی همچنین نحوه توزیع آنها مورد بررسی قرار داده شد. این بررسی با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی صورت گرفت، یافتههای حاصل نشان داد که در این کتاب آنگونه که باید به این مفهوم پراهمیت پرداخته نشده و تنها ۵۹ نمونه دربردارنده مفهوم دموکراسی شناسایی شد که بیشترین تعداد نمونه مربوط به مؤلفه حقوق و وظایف شهروندی و کمترین تعداد مربوط به مؤلفه حق انتخاب و تصمیمگیری است. همچنین در توزیع مؤلفهها در طول کتاب نیز نظم خاصی مشاهده نشد و بخش اعظمی از آنها در قسمت ابتدایی کتاب که مربوط به مباحث مدنی است آورده شده است.
دموکراسی,مطالعات اجتماعی,تحلیل محتوا,آموزشوپرورش
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1692.html
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1692_c311483fba9c39044b97e3605f85db68.pdf
دانشگاه فرهنگیان
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی
2783-2279
2717-2651
3
1
2021
06
20
بررسی میزان توجه به نقش زنان در مقایسه با مردان در خانواده و جامعه در کتاب مطالعات اجتماعی پنجم دبستان
85
108
FA
فرخ رو
جلیلی
استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
میترا
حیدری
دانشجوی کارشناسی آموزش ابتدایی، پردیس امام سجاد (ع)، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
نرگس
قدسیان
مدرس پردیس امام سجاد (ع)، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
پژوهش حاضر باهدف تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم دبستان چاپ سال 1398 ازلحاظ میزان توجه به نقش زنان در مقایسه با مردان در خانواده و جامعه انجامگرفته است. پژوهش حاضر از نوع، کمی -کیفی و روش آن تحلیل محتوا میباشد. جامعهی آماری شامل تمام کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه پنجم دبستان بوده و نمونه آماری برابر با جامعه آماری است. ابزار پژوهش چکلیست محقق ساخته است که اعتبار آن توسط اساتید این حوزه مورد تأیید قرار گرفت و جهت تحلیل دادهها از شاخص فراوانی و درصد فراوانی استفاده شد. روایی محتوایی کدگذاری توسط دو پژوهشگر دیگر موردبررسی قرار گرفت و پایایی آن از روش توافق کدگذاران (ضریب هولستی) (80%) و بازنمایی (95%) برآورد شد. عمدهترین نتایج پژوهش بیانگر آن است که؛ 67% تصاویر مربوط به حضور مرد در خانواده و 33% تصاویر مربوط به حضور زن در خانواده است. از کل تصاویر مربوط به حضور در جامعه 80% مربوط به مردان و 20% آن متعلق به زنان است. از کل کلمات 73% کلمات مربوط به حضور مرد در خانواده و 27% کلمات مربوط به حضور زن در خانواده است. از کل کلمات مربوط به حضور در جامعه 97% آن گویای حضور مردان و 3% آن بیانگر حضور زنان در جامعه است. از کل جملات 50% جملات مربوط به حضور زن در خانواده 50% جملات مربوط به حضور مرد در خانواده و 83% جملات مربوط به حضور مرد در جامعه و 17% مربوط به حضور زن در جامعه است.
مطالعات اجتماعی,تحلیل محتوا,زنان
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1693.html
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1693_920485ace41c2fec345446053c7015f8.pdf
دانشگاه فرهنگیان
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی
2783-2279
2717-2651
3
1
2021
06
20
تحلیل محتوای کتاب درسی آموزش مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی بر اساس اخلاق زیستمحیطی اسلامی
109
130
FA
سید محمدعلی
میرجلیلی
استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، پردیس فاطمه الزهرا (س) یزد
زهرا
کارگر شورکی
دانشجوی کارشناسی، رشته علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س) یزد
فائزه
رضایی
دانشجوی کارشناسی، رشته علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س) یزد
اخلاق دارای گرایشهای زیادی است و هر بخش از حیات آدمی بایدها و نبایدهایی را مطالبه میکند. یکی از اخلاقهایی که به آن تأکید شده است، اخلاق زیستمحیطی میباشد. اخلاق زیستمحیطی، یکی از شاخههای فلسفه کاربردی است که با ارزشها، باورها و گرایشها سروکار دارد و مسائل نوپدید یا حلنشده اخلاقی درزمینۀ محیطزیست را بررسی میکند. در اسلام، اخلاق زیستمحیطی و حفظ محیطزیست مورد تأکید و توجه قرارگرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررســی کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی ازنظر میزان توجه به مؤلفههای اخلاق زیستمحیطی اسلامی و بهمنظور بهبود محتوای کتاب موردنظر بوده است. روش پژوهش، توصیفــی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری شــامل کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی سال تحصیلی ۹۷-۹۸ بوده که با توجه به ماهیت موضوع نمونهگیری انجام نشــده و همه جامعه آماری بررســی شده است. واحد تحلیل، تصویر و جمله در واحد زمینهی بند است. ابزار به کار گرفتهشده در این پژوهش جدول مقولهبندی است که بر اساس مقیاس دینداری مربوط به پژوهش خدایاری فرد استخراج گردیده است و شامل ۵ مؤلفه اخلاق زیستمحیطی اسلامی میباشد. یافتههای این پژوهش نشان داد که کل مفاهیم مرتبط با اخلاق زیستمحیطی اسلامی در این کتاب، ۱۰۶ واحد بوده که در بعد متن، فراوانی مؤلفههای اخلاق زیستمحیطی اسلامی ۷۵ مورد و در بعد تصاویر ۳۱ مورد بوده است. در این کتاب به ترتیب به مؤلفههای «بهرهبرداری بهینـه از منابع» ۶۵ مرتبه، «گسترش منابع طبیعی تجدیدپذیر» ۲۰ مرتبه، مؤلفه «رعایت بهداشت محیط» ۱۱ مرتبه، «پرهیز از آسیب زدن به محیطزیست» ۹ مرتبه اشاره و به مؤلفه «تأکید بـر دوری از اسـراف» هیچ اشارهای نشده است.
تحلیل محتوا,مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی,اخلاق زیستمحیطی,تربیت اسلامی
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1694.html
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1694_b9102798fa30e485b7599cc53409dfcd.pdf
دانشگاه فرهنگیان
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی
2783-2279
2717-2651
3
1
2021
05
22
چکیده لاتین مقالات
131
138
FA
چکیده لاتین مقالات
چکیده لاتین مقالات
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1695.html
https://alborzmag.cfu.ac.ir/article_1695_7f8606bf95a05fb11af827367a13c5ad.pdf