بررسی جایگاه «جامعه مدنی» در کتب درسی؛ با تأکید بر کتب مطالعات اجتماعی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس گروه علوم اجتماعی پردیس زینبیه پیشوا دانشگاه فرهنگیان

چکیده

یکی از اصلی ‎ترین نقش‏ های نظام آموزشی، اجتماعی‏ کردن دانش ‏آموزان است و مرتبط‏ ترین کتب با مبحث اجتماعی ‏شدن، کتب مطالعات اجتماعی است و مفهوم نهادهای جامعۀ مدنی - به عنوانی راهی برای تقویت فرایند اجتماعی ‎شدن- بیشتر از همه با کتاب مطالعات اجتماعی مرتبط است. جامعۀ مدنی قلمرویی عمومی است میان دولت و حوزۀ خصوصی که در آن انواع سه ‏گانه نهادهای داوطلبانه یعنی احزاب، تشکل ‏های صنفی و سازمان‏ های مردم ‏نهاد (N.G.Os) شکل می ‌گیرد. این پژوهش در پی آنست که جایگاه مفهومی جامعۀ مدنی در کتب درسی مطالعات اجتماعی را در دو دهه گذشته نشان دهد. به عبارت دیگر، مسئله اصلی ما این است که جامعۀ مدنی و مصادیق آن در کتب درسی مطالعات اجتماعی چگونه روایت شده است؟
این پژوهش از لحاظ ماهیتِ پژوهش از نوع پژوهش کیفی  است که با رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده است. زیرا از طرفی در پی توصیف و شناخت شرایط موجود و از طرفی در پی تحلیل مفاهیم، کشف عناصر جامعۀ مدنی در کتب مطالعات اجتماعی است. جامعه آماری پژوهش، تمام ‏شماری 13جلد کتاب تعلیمات و مطالعات اجتماعی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول از نیمۀ دوم دهۀ هفتاد تا سال 1398است.

کلیدواژه‌ها