کاربرد جغرافیای تاریخی در آموزش تاریخ (مطالعۀ موردی: جغرافیای تاریخی کردستان در دوره مغولان)

جغرافیای تاریخی، پژوهشی میان رشته ­ای تاریخ و جغرافیا است. بررسی تأثیرات محیط جغرافیائی بر وقایع تاریخی، سیر تکامل حکومت ­ها و تحولات مرزی موضوع اصلی این علم است. جغرافیای تاریخی که بر مکان به عنوان یکی از ارکان علم تاریخ تأکید دارد در آموزش تاریخ کاربرد زیادی دارد. نقشه‌ ها و کتاب ‌های جغرافیایی و تاریخی، تاریخ ‌های محلی، آثار باستانی، بناها و عکس ‌های تاریخی به ‌صورت مواد جغرافیای تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بازساخت چشم­ اندازهای گذشته که از اهداف مهم جغرافیای تاریخی است در یادگیری تاریخ بسیار مهم و کاربردی است. یکی از روش­های پژوهش در جغرافیای تاریخی متمرکز ساختن موضوع مطالعه بر محدوده و منطقه جغرافیایی کوچک و عمق بخشیدن به آن در گسترۀ زمانی می ­باشد. با این رویکرد و براساس شواهد تاریخی به عنوان بحثی برای عینیت بخشیدن به موضوع کاربرد جغرافیای تاریخی در آموزش تاریخ، کردستان به عنوان مقوله­ ای جغرافیائی و تاریخی مورد توجه قرار گرفته و تحولات جغرافیای تاریخی آن در دوره مغولان (قرن 7هجری) بررسی شده است. سئوالاتی که در این پژوهش مطرح می ­شود این ­است که: جغرافیای تاریخی چه کاربردی در آموزش تاریخ دارد؟ و جغرافیای تاریخی کردها در دورۀ مغولان چه تحولاتی یافته است؟ برای پاسخ به این پرسش­ها­ با روش پژوهش تاریخی و شیوۀ توصیفی- تحلیلی این نتیجه حاصل آمد که جغرافیای تاریخی کردستان در دورۀ مغولان تحولات اجتماعی و سیاسی مهمی را تجربه کرده است و پرداختن به جغرافیای تاریخی در آموزش تاریخ موجب عینی شدن درس تاریخ و گسترش درک فراگیران از مباحث تاریخی می شود.