تأملی بر مطالبات توسعه جنسیتی در آموزش دوران مشروطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم انسانی، دانشگاه فرهنگیان استان البرز

2 استادیار دانشگاه فرهنگیان

3 استادیار تاریخ، گروه آموزش تاریخ، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889- 14665، تهران. ایران

10.48310/rsse.2025.4380

چکیده

هدف و پیشینه: بررسی مطالبات برابری‌خواهانه جنسیتی بانوان مشتمل بر فرآیندی اجتماعی است که با هدف تحقق توانمندسازی بانوان و در بستر سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی نضج گرفته و به فعالیت‌های اجتماعی منتهی شده است. در این فرآیند، نیازهای فردی مبدل به دغدغه‌های جمعی گردیده و به شکل مطالبات اجتماعی بروز داده شده که زمینه شکل‌گیری برخی از اقدامات اجتماعی را فراهم ساخته‌ است. بر این اساس، در این پژوهش با هدف تلاش برای تبیین مطالبات آموزشی زنان در پی پاسخ به این پرسش خواهیم بود که مهم‌ترین مطالبات آموزشی زنان در دوران مشروطه چه بوده و این مطالبات در چه بستر سیاسی و اجتماعی شکل گرفته و در نهایت با چه اقداماتی به مرحله اجرا درآمده است؟ روش: برای پاسخ به این سؤال از روش تحلیل اسنادی استفاده شده است. پژوهش: بر اساس چارچوب نظری رویکرد جنسیت و توسعه مورد احصا قرار گرفته، بیانگر آن است که هرچند نمی‌توان نهضت مشروطه را کوششی جنسیتی در راستای مطالبات بانوان دانست، لیکن متأثر از فضای بین‌المللی و شرایط داخلی، برخی از نیازهای بانوان از جمله ضرورت تحصیل و آموزش، تغییر برخی از انگاره‌های ذهنی جامعه در خصوص ناتوانی و فرودستی بانوان و همگانی نمودن آموزش با هدف حضور اجتماعی بانوان در جامعه به عنوان نیرویی فعال و سازنده به شکل مطالبات اجتماعی درآمدند. نتیجه‌گیری: این مطالبات با اقداماتی همچون تأسیس مدارس، شکل‌گیری انجمن‌های اجتماعی، چاپ نشریات و برخی از فعالیت‌های عام‌المنفعه نمود عینی یافتند که نقش بی‌بدیلی در تقویت و ایجاد جایگاه سیاسی و اجتماعی بانوان داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflection on Gender Development Demands in the Constitutional Era Education

نویسندگان [English]

  • Sajjad Jalilian 1
  • kourosh fathi 2
  • Shahram Gholami 3
1
2 Assistant Professor, Department of History, Farhangian University
3 Department of History Education, Farhangian University, P.O.BOX 14665-889, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective and Background: This study explores the main educational demands of women during Iran’s Constitutional Revolution, the contexts of their emergence, and the actions enabling their realization Method: Documentary analysis was used. Findings: Although the Constitutional Revolution was not a gender-based movement, international and domestic factors transformed certain women’s needs such as education access, challenging perceptions of female inferiority, and promoting universal education into collective demands aimed at fostering active female participation in society. Conclusion: These demands were advanced through founding schools, forming associations, publishing periodicals, and charitable works, which played a key role in strengthening women’s social and political presence and breaking traditional gender barriers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender development
  • cognitive
  • gender inequality
  • constitutionalism
  • women's demands
  • gender order