روش ترکیبی، رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جمعیت شناسی، دانشگاه پیام نور،تهران، ایران

2 استادیار جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

باتوجه به میان‌رشته‌ای بودن جمعیت‌شناسی و درنتیجه ماهیت مسائل مطرح در آن، درصورت اجرای تک روشی (پارادایم کمّی یا کیفی) در زمینه ساختاربندی نظری، تحلیل داده‌ها با دو مشکل اساسی جمع‌آوری شواهد تجربی مناسب جهت ارزیابی مدل‌های تئوریکی مرتبط با زیرگروه‌های جمعیتی و مقایسه پذیر ساختن زیرگروه‌های جمعیتی در زمینه مسائل مورد بررسی مواجه خواهیم شد. از روش‌های کیفی برای حل اولین مشکل و از روش‌های کمّی برای حل دومین مشکل استفاده می‌شود. در این مقاله، ترکیب رویکردهای کمّی و کیفی به عنوان مناسب‌ترین راه‌حل جهت مقابله با این دو مشکل پیشنهاد می‌شود. به لحاظ فلسفی روش ترکیبی (Mixed Method) را می‌توان سومین پارادایم تحقیقی در کنار پارادایم های کمّی و کیفی به‌شمارآورد.باتوجه به یافته‌های فراتحلیل پایان‏نامه‏های گروه جمعیت‏شناسی دانشگاه تهران (114 مورد)، بیشترین مطالعات جمعیت‏شناسی در حوزه باروری صورت گرفته است و بهمراه مرگ‏و‏میر و مهاجرت، 65 درصد از مطالعات را شامل می‏شود. کل پایان‏نامه‏ها به روش کمّی (8/44% پیمایش، 6/52% اسنادی و 6/2% پیمایشی- اسنادی) صورت گرفته است و محققان جمعیت‏شناسی از روشهای کیفی بهره‏ای نبرده‏اند. بر اساس یافته های پژوهش. با استفاده از روش‌های کیفی می-توان جهت تکمیل روش‌های کمّی مرسوم جمعیت‌شناسی ازجمله برای مفهوم‌ سازی در پیمایش‌ها و کمک به تحلیل و تفسیر بهتر یافته های پیمایش اقدام نمود.

کلیدواژه‌ها